Quà tặng miễn phí là quà nguy hiểm, thường chứa đựng một cạm bẫy hoặc ngụy trang một món nợ. Điều gì đáng giá thì cũng đáng đồng tiền. Phải biết trả tiền để đừng mang ơn, không mặc cảm và khỏi bị lừa. Và kẻ khôn ngoan thường trả đủ tiền – nếu bạn muốn được thứ tốt nhất thì không nên trả rẻ. Hãy chi tiền rộng rãi để cho đồng tiền luân chuyển, vù sự hào phóng là dấu hiệu quyền lực và thu hút quyền lực.
Đồng tiền và quyền lực
Trên lĩnh vực quyền lực, mọi thứ phải được xem xét bằng chi phí, mọi thứ đều có cái giá của nó. Điều gì cho không hoặc được giảm giá thường gây tác động về mặt tâm lý – những cảm giác rắc rối về hàm ân, thỏa hiệp với chất lượng khiến ta không được yên ổn. Những quyền lực phải biết cách bảo vệ những tài nguyên giá trị nhất: sự độc lập và phạm vi thao tác. Khi chấp nhận trả trọn giá, họ giữ mình không bị dính líu vào nhiều chuyện phiền hà và nguy hiểm.
Thái độ cởi mở và linh động với tiền bạc cũng giúp ta biết được giá trị của sự hào phóng mang tính chiến lược, chẳng qua là biến thể của cái kế khá xưa là “hãy cho khi ta sắp lấy”. Tặng đúng món quà thích hợp ta đặt người nhận vào tư thế chịu ơn. Thiên hạ sẽ mềm lòng vì sự rộng lượng, từ đó dễ bị lừa. Nếu được tiếng là không câu nệ, ta sẽ để ý đến những trò chơi quyền lực của ta. Biết cách ban phát của cải theo đúng chiến lược, ta làm đẹp lòng những triều thần khác, thu phục được họ thành những đồng minh quan trọng.
Hãy nhìn những bậc thầy về quyền lực – những Caesar, những nữ hoàng Elizabeth, những Michelangelo hoặc Medici: Trong số họ không ai là kẻ keo kiệt. Ngay cả bậc thầy lừa nổi tiếng đều tiêu xài xả láng để lừa thiên hạ. Hầu bao chặt quá sẽ không hấp dẫn được ai – khi dấn thân vào một vị chinh phục, Casanova hào phóng xài hết bản thân mình và ví tiền của mình. Người quyền lực hiểu rằng tiền bạc là vật chuyển tải sự biết điều, tính hòa đồng, và món nợ về mặt tâm lý. Họ biến khía cạnh con người của đồng tiền thành vũ khí.
Trên thế gian này, cứ một người biết bày trò với đồng tiền thì lại có hàng ngàn người khác bị chết cứng khi không chịu sử dụng tiền bạc một cách sáng tạo và chiến lược. Những người loại này ở cực ngược lại với kẻ tài ba, và bạn phải học cách nhận ra họ – hoặc để tránh bản chất độc lập của họ, hoặc để lợi dụng tính khư khư của họ:
- Con hạm tham lam.
- Con ma mặc cả.
- Kẻ tàn ác.
- Người biếu xén bừa bãi.