Nếu bạn chọn cho mình một hình thể cố định, một kế hoạch hiển nhiên, xem như bạn vạch áo cho người ta xem lưng. Trái lại, bạn nên luôn chuyển động và thay hình đổi dạng. Hãy chấp nhận thực tế rằng không có gì cố định và không nguyên tắc nào bất di bất dịch. Cách phòng thủ tốt nhất là phải linh hoạt như nước, không có hình thù nhất định. Đừng bao giờ ỷ lại vào tính ổn định hoặc trật tự lâu bền. Mọi thứ đều thay đổi.
Vi phạm nguyên tắc
Vào thế kỷ XVIII trước công nguyên, các thành bang ở Hy Lạp lớn mạnh đến mức không còn đủ đất đai cho dân số ngày một gia tăng. Họ bèn nhìn ra biển, đi thiết lập thuộc địa ở vùng Tiểu Á, Sicily, bán đảo Italia, ngay cả châu Phi. Nhưng thành Sparta lại bị núi non vây quanh, không có lối trổ ra Địa Trung Hải, nên dân chúng Sparta không phải là dân đi biển. Vì vậy họ buộc lòng phải gây hấn với những thành bang chung quanh, trong một chuỗi những xung đột dữ dội kéo dài hơn trăm năm, với kết quả là họ thu gom được một vùng đất rộng lớn cho cư dân canh tác. Tuy nhiên giải pháp này lại tạo ra bài toán mới: Làm sao giữ vững và duy trì trật tự ở những vùng chiếm đóng? Dân số những vùng ấy đông gấp mười dân Sparta, chắc chắn ngày nào đó sẽ diễn ra trận phục thù khủng khiếp.
Đối cùng, Sparta phải hình thành một xã hội hướng về thuật chiến tranh. Dân Sparta phải mạnh hơn, cứng rắn hơn, hung hãn hơn những người láng giềng. Chỉ có cách này họ mới tiếp tục sống còn và ổn định.
Khi vừa lên bảy, đứa bé trai thành Sparta sẽ bị bắt khỏi gia đình để đưa vào một loại câu lạc bộ quân sự, nơi huấn luyện nó chiến đấu và sinh hoạt theo kỷ luật sắt. Ngủ trên giường cứng lót sậy, chỉ được phát cho một bộ áo ngoài mặc suốt cả năm, không được học hỏi hay thực hành bất kỳ bộ môn văn hóa nghệ thuật nào. Tất nhiên cư dân thành Sparta không được biết đến âm nhạc, và chỉ cho phép bọn nô lệ sản xuất ra những sản phẩm tiểu thủ công nào tối cần cho sinh hoạt. Những kỹ năng duy nhất được dạy là kỹ năng quân sự. Đứa bé nào trông yếu ớt sẽ bị bỏ cho chết đói trong hang động trên núi. Sparta không cho phép bất kỳ hình thức mậu dịch hay tiền tệ nào, vì họ tin rằng tiền tài chi gây ra chia rẽ và ích kỷ, làm suy yếu kỷ luật chiến binh. Nguồn thu nhập duy nhất được cho phép là nông nghiệp, hầu hết trên những cánh đồng thuộc sở hữu nhà nước.