Thuê mướn là một giao kèo, một cam kết. Nhân viên mới chỉ đồng ý đảm nhiệm công việc dự kiến khi có một mức lương định sẵn. Ông chủ vĩ đại dùng thới khắc tuyển để thắt chặt hợp đồng, nhằm đảm bảo người lao động hiểu và nhất trí với công việc cụ thể và mức lương. Thời khắc tuyển chính là thời điểm ông chủ và người lao động xác minh các điều kiện và vấn đề xoay quanh công việc.
Hợp đồng lao động cũng giống như lễ cưới không có nhẫn và nụ hôn: hãy nói dõng dạc hoặc giữ im lặng mãi mãi và tôn trọng những cam kết.
Luke là một nhân viên giỏi nhưng lại đòi hỏi tiền phụ cấp quá cao. Ngay sau khi được nhận vào làm, Luke bắt đầu nói bóng gió rằng anh có năng lực chuyên môn hơn những người khác; rằng đáng lý anh phải được thăng tiến nhanh, phải được trả lương cao hơn. Lẽ ra bà chủ của anh phải biết được điều này sớm hơn nhưng bà đã không làm vậy, hoặc ít nhất không làm bất cứ điều gì.
Tin tưởng vào năng lực làm việc của mình và có thể cả sự thừa nhận hiển nhiên mà bà chủ dành cho mình, những yêu sách của Luke ngày càng trơ trẽn. Anh phàn nàn rằng người này người nọ có tiền mua những món đồ đắt tiền còn mình thì không. Anh kêu ca chính sách ngày nghỉ quá keo kiệt. Anh cảm thấy lẽ ra mình phải là người được chọn tham gia hội nghị.
Bà chủ của Luke luôn tỏ ra nhún nhường mỗi khi làm việc với anh.
Mới đây, công ty đã tuyển một người có kinh nghiệm và khéo ăn nói vào vị trí tương tự Luke. Bằng cách này hay cách khác, Luke chợt nhận ra người mới đến đang kiếm được nhiều tiền hơn anh. Luke ngay lập tức hẹn gặp bà chủ.
Bà chủ của anh đã suy luận được điều gì đang xảy ra và chuẩn bị tinh thần cho cuộc gặp. Nếu Luke còn than phiền về việc ai nên được trả cho những gì thì điều đó không thể chấp nhận được. Bà biết Luke là một người có tài. Bà có cảm giác rằng chính quan điểm tự cao của Luke về đúng và sai là thứ đã củng cố niềm tin của anh rằng anh đang bị đối xử bất công. Bà không muốn vấn đề này làm tổn hại vị thế nghề nghiệp của Luke. Và bà quyết định đối phó với Luke theo cách khiến anh cảm thông.
Luke mở đầu cuộc gặp bằng câu nói tế nhị bất thường: “Có vài điều khiến tôi bất bình và chúng ta cần nói chuyện”.
Bà chủ đáp: “Tôi rất vui mừng vì anh đã đến gặp tôi. Tôi muốn kể cho anh nghe một câu chuyện. Anh có thời gian chứ?”
Luke ngạc nhiên, gật đầu.
“Luke này, trong Kinh Thánh Mathew kể về những người lao động làm việc trong vườn nho. Một điền chủ giàu có sở hữu một vườn nho và đã đến mùa thu hoạch. Vì thế, ông ra khỏi nhà từ sáng sớm để tìm thuê người hái nho. Ông thỏa thuận trả cho mỗi người một đồng denarius (tiền La Mã) mỗi ngày. Họ đồng ý và bắt đầu làm việc.
Sau bữa trưa, ông chủ vườn nho đi vào khu chợ và thuê thêm những người khác. Ông nói với những người mới: “Các anh hãy tới vườn nho, các anh hãy làm tốt và tôi sẽ trả lương hậu hĩnh”.
Cuối ngày, một ngày dài, nóng bức, ông chủ nói với người quản gia trả tiền cho những người làm công. Người quản gia trả cho mỗi người trong nhóm thứ nhất một đồng denarius và trả cho nhóm thứ hai, nhóm được thuê sau và chỉ làm có nửa ngày, cũng một đồng denarius mỗi người.
Nhóm đầu tiên nổi giận. Họ càu nhàu và khiếu nại về quyết định của ông chủ: “Nhóm thứ hai chỉ làm việc có nửa ngày nhưng ông lại trả tiền cho họ ngang bằng với chúng tôi là những người làm việc vất vả và dang nắng suốt cả ngày”.
Ông chủ đáp: “Anh bạn, tôi không bất công với anh đâu. Chẳng phải anh đã thỏa thuận với tôi một đồng denarius một ngày? Hãy nhận lấy những gì thuộc về mình và ra về. Tôi muốn trả cho người đến sau bằng anh vậy. Tôi không có quyền dùng tài sản riêng tùy ý mình sao? Hay anh ganh tỵ vì tôi tử tế sao?”
“Luke,” bà chủ hỏi, “Anh nghĩ gì về câu chuyện đó?”
Ông chủ vĩ đại lường trước được những vấn đề tương lai trong khi tuyển dụng. Phải làm sáng tỏ các khoản thù lao, lợi nhuận, sản phẩm, giờ công, văn hóa công ty và cách ứng xử. Phải đảm bảo nhân viên mới hiểu được thông tin.
Cam kết là cam kết.